Fragment Fries-Drentse familieboek

Fragment uit ‘De Fries-Drentse familie Idema-Iedema’ over de voorouders en nazaten van Gurbe Feitzes en Wijtschke Wilts, 2000.

Gurbe Feitzes Iedema (5e generatie)
Geboren rond 1746 in Ureterp (?), overleden op 24 november 1820 in Noorderdrachten, zoon van Feitze Welmers (IV) en Fettje Girbes.

Op 12 mei 1775 kochten Gurbe en Wijtschke voor het bedrag van 135 Carolis guldens een huisinge en hovinge met bomen en plantagie cum anexis staande en gelegen tot Oureterp aan de noordkant van de vaart. Dit moet iets ten zuiden zijn geweest, van de plek, waar nu de snelweg A7 ligt, even ten oosten van het huidige Drachten.
Het is niet duidelijk geworden hoe het Gurbe en Wijtschke is vergaan, maar wel is het zo, dat Gurbe al vroeg in zijn leven (vanaf ongeveer 1780) niet in staat was zelf in zijn levensonderhoud te voorzien, gezien het feit dat in de cohieren van de belasting van de vijf speciën Gurbe steevast genoteerd staat als geallimenteerde. Dat zorgde ervoor, dat hij geen belasting hoefde te betalen, maar ook dat de inspecteur geen opnamestaat van hen maakte. We weten dus niet zoveel van hem.

Een verordening van Napoleon was er verantwoordelijk voor, dat vanaf 1811 iedereen een achternaam diende te hebben. In zuidelijker streken was een familienaam al min of meer gebruikelijk geworden, maar in de noordelijke provincies had men zich prima kunnen redden met het gebruik van patroniemen (vadersnaam).
Maar hoe dan ook, het moest er toch van komen en het was aan Gurbe, als oudste in leven zijnde van onze tak, de eer om een passende familienaam te verzinnen.
Hieronder volgt de acte van naamsaanneming. Tot op dit moment is nog niet duidelijk waarom hij voor de naam Iedema heeft gekozen.

“Acte van Naamsaanneming.”
Voor ons Maire der Gemeente van Dragten, Kanton Beetsterzwaag, arrondissement Heerenveen van departement Vriesland, gecompareerd zijnde Gurbe Feitzes, wonende in de Zuiderdrachten Nr. 212, heeft dezelve verklaard dat hij aanneemt de naam van Iedema voor familienaam.
Dat hij heeft het volgende getal zoonen en dochters kleinzoonen en kleindochters, te weten Grietje oud 34 jaren wonende te Sevenhuizen, Feitze oud 32 jaren wonende te Ureterp, Fettje oud 29 jaren wonende te Groninger Opeinde, Wilt oud 28 jaren wonende te Ureterp, Minke oud 26 jaren wonende in de Noorderdragten en Tymen oud 14 jaren wonende te Marum, alsmede Wietske oud 8 jaren, Martsen oud 3 jaren, kinderen van Grietje en bij haar inwonende. Wietske oud 6 jaren, Gurbe oud 2 jaren bij hem inwonende en kinderen van Feitze. Voorts Wietske oud 4 jaren, Jantje oud 3 jaren, Gurbe en Aaltje oud 2 jaren en Jan oud drie weken, kinderen van Wilt en bij hem inwonende en heeft deze met ons vertekend den 21 december 1811.

De nog wat onwennige handtekening van Gurbe Iedema waarmee hij de acte ondertekende.
De nog wat onwennige handtekening van Gurbe Iedema waarmee hij de acte ondertekende.

In enkele takken, soms al de eerstvolgende generatie, is de naam veranderd in Idema, maar dit is dan te wijten aan adminstratieve onzorgvuldigheden. Overigens in die tijd een veel voorkomend verschijnsel.