FAMILIEDAG 2018 IN NOORDWOLDE
Als u zich opgeeft voor onze familiedag op 26 mei 2018 ontmoet u niet alleen uw familieleden en neemt u deel aan de vergadering, maar duikt u ook in het verhaal van het vlechten en de vlechtindustrie in Noordwolde en omstreken. We bezoeken dit jaar namelijk het Nationaal Vlechtmuseum in Noordwolde. Dit museum is gevestigd in de Rijksrietvlechtschool; een rijksmonument met een bijzondere sfeer.
Vlechtdorp
Noordwolde staat bekend als ‘het vlechtdorp van Nederland’. Het Nationaal Vlecht-museum houdt de herinneringen aan vervlogen tijden levend. Toen bouwden de inwoners voor zichzelf een bestaan op, door gebruik te maken van de natuurlijke grondstoffen uit de omgeving, waaronder wilgenteen. Later kwam hiervoor het rotan in de plaats. Hieruit ontstond een omvangrijke industrie.
Honderdduizenden rotan stoelen verlieten jaarlijks het dorp. Aan deze industrie kwam een einde in het begin van de jaren ’90 van de vorige eeuw door exportbeperkingen voor rotan vanuit Indonesië.
Historie levend houden
De Noordwoldigers kijken met gemengde gevoelens terug op de teloorgang van de bedrijfstak, waarvan bijna het hele dorp afhankelijk was. Naast spijt om wat niet meer is, ontstaat er bij de jongere generatie ook steeds meer belangstelling om wat was, aangewakkerd door de huidige rotantrend. Tegelijkertijd dreigt met de generatie ‘die het nog heeft meegemaakt’ de kennis, de technieken en de verhalen over het ambacht te uit te sterven. Om die technieken levend te houden worden er in het Vlechtcafé regelmatig workshops gegeven over bijvoorbeeld het vlechten met wilgenteen en stro, voor kinderen én voor volwassenen.
Wat is er te zien?
Een bezoek aan het Nationaal Vlechtmuseum is een reis door het vlechtdorp van Nederland, waarin we kennis maken met het heden, verleden en de herinneringen van de omgeving. Met de opkomst en ondergang van de productie van honderdduizenden rotanstoelen, tafeltjes, bloemhangers, manden, korven en eendenkooien. Allemaal in Noordwolde gevlochten.
Maar daarnaast ook met de geschiedenis van de Rijksrietvlechtschool waar de leraren het ambacht tot een kunstzinnig niveau verhieven. Er wordt uitgebreid aandacht besteed aan de banden met de nabij gelegen Koloniën van Weldadigheid.
Er wordt getoond wat het vlechtwerk voor betekenis heeft gehad voor deze streek. Hierdoor krijg je een idee van de producten die in Noordwolde werden gemaakt (zeer divers) en wat er nodig was voor goed vlechtwerk. Er is erg veel te zien. Zo is er aandacht voor het historisch vlechtwerk, maar ook voor modern design van vormgevers als Dirk Sliedrecht, Jan des Bouvries en Marcel Wanders. Er wordt zelfs aandacht besteed aan de industriële toepassingen van het vlechten, bijvoorbeeld van het milieuvriendelijke bio composiet.
Voor de basisscholen heeft het museum diverse educatieve projecten. Zo is er het project ‘Luit en Lammegien’. Aan de hand van deze twee leeftijdsgenootjes Luit en Lammegien, de kinderen van een Noorwoldiger stoelenmaker, kunnen leerlingen kennismaken met thema’s als kleding, wonen, school, vlechten, spelen en werken rond 1900. Zij kunnen in het museum schoonschrijven op een lei, koffie malen en wegen, vlechten, oude foto’s bekijken en verkleden.
UNESCO-lijst Immaterieel Erfgoed
In 2017 is het project ‘Riet & Rotan Revisited’ gestart, om de betekenis van, de kennis over en de vaardigheden met het vlecht-ambacht over te dragen op de volgende generaties. Door literatuur-studie, interviews, bijeen-komsten en werkbezoeken aan collega-instellingen worden technieken, verhalen en andersoortige kennis over ‘het vlechten’ en in het bijzonder het ‘vlechten in Noordwolde’ in kaart gebracht. Met de opgedane kennis en ervaring worden weer vlechters, rondleiders/gidsen, educatief- en baliepersoneel geschoold. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het concept ‘erfgoed-interpretatie’. Dit is een methode om op een gestructureerde wijze verhalen, technieken en boodschappen die bij het erfgoed horen over te dragen, zodat mensen zich hiermee kunnen verbinden. De bedoeling van dit project is dat het begrip ‘Vlechten in Noordwolde’ een plek krijgt op de Nationale Inventarislijst Immaterieel Erfgoed van UNESCO in 2018.
Programma
Maar voor het zover is, bezoeken wij dus met de Idema’s dit museum, dat overigens goed toegankelijk is voor rolstoelen en rollators. We worden tussen half 11 en 11 uur ontvangen met koffie en thee en een manouslof (gebak genoemd naar het merk Manou, een destijds bekende producent van rotanmeubelen). We vergaderen van 11 tot 12 uur en lunchen (mét kroket) in het gezellige Buurthuus. Na de lunch krijgen we een rondleiding door het museum van ‘kenners’.
Wedden dat u na afloop heel anders tegen gevlochten voorwerpen aankijkt en met meer aandacht op een rotanstoel gaat zitten?
Zien we u ook in Noordwolde? Meld u dan aan bij de secretaris.